Οι νέοι... παίρνουν τα βουνά

Ανθρωποι που έχασαν τις δουλειές τους ή είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται, εγκαταλείπουν τα αστικά κέντρα και αναζητούν διέξοδο στη γη. Την ώρα που η ανεργία χτυπάει «κόκκινο», η απασχόληση σε γεωργία και κτηνοτροφία παρουσιάζει αύξηση

Τα... βουνά έχουν πάρει χιλιάδες νέοι Ελληνες, διωγμένοι από την κρίση και την ανεργία στα μεγάλα αστικά κέντρα. Καθώς οι θέσεις εργασίας χάνονται η μία μετά την άλλη και το φάσμα της εργασιακής ανασφάλειας μεγαλώνει, πολλοί 30άρηδες επιστρέφουν στα χωριά τους, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Η κατάρρευση της οικοδομής και το κραχ στον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών σπρώχνει ολοένα και περισσότερους στην επαρχία και την αγροτική ζωή.

Στα χωριά και στις πόλεις της υπαίθρου, πρώην στελέχη εταιρειών, εργολάβοι οικοδομικών εργασιών, άνθρωποι που έχασαν τις δουλειές τους ή είδαν τα έσοδά τους να περικόπτονται ψάχνουν μια διέξοδο στην κρίση κοντά στη γη και στα προϊόντα της. Ανοίγουν καταστήματα με βιολογικά προϊόντα, ασχολούνται με τη μελισσοκομία, την κτηνοτροφία και με «πρωτοποριακές» καλλιέργειες, όπως τα σαλιγκάρια, η τρούφα ή τα ρόδια, που έχουν καλή τιμή ως τελικό προϊόν και ο χυμός τους κατακτά τα σούπερ μάρκετ. Η γεωργία, στους χαλεπούς καιρούς, ανθεί ξανά...

«Δεν βρήκα κάτι να με καλύπτει στις πολυεθνικές. Συνειδητοποίησα πως μια καριέρα εκεί δεν αξίζει τον κόπο. Τώρα, που η κρίση σαρώνει τα πάντα, αισθάνομαι απόλυτα δικαιωμένος για την επιλογή μου», λέει ο Δημ. Ζωγόπουλος

Τα τελευταία δύο χρόνια η οικογένεια του 44χρονου Σάββα Λαμπριανίδη έχει εγκαταλείψει τη συμπρωτεύουσα για να εγκατασταθεί μόνιμα στο χωριό Αναγέννηση στις Σέρρες

Δεν είναι τυχαίο πως ενώ η ανεργία χτυπάει κόκκινο, οι απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα, οι αγρότες δηλαδή και οι κτηνοτρόφοι, αυξάνονται. Για την ακρίβεια, ο αγροτικός τομέας είναι σχεδόν ο μοναδικός που εμφανίζει αύξηση της απασχόλησης τα τελευταία δύο χρόνια. «Το πρώτο εξάμηνο του 2010 διαπιστώσαμε μια αύξηση της απασχόλησης στην αγροτική οικονομία της τάξης του 6,1% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2009», διευκρινίζει ο γενικός διευθυντής της ΠΑΣΕΓΕΣ, Γιάννης Τσιφόρος, ο οποίος εκτιμά πως το 2010 η συνολική αύξηση της απασχόλησης στον κλάδο θα κυμανθεί γύρω στο 10%.

Η τάση αυτή άρχισε να διαφαίνεται από το 2008, ενώ δείχνει να παγιώνεται το 2009 και το 2010. «Πολύς κόσμος προβληματίζεται και αναζητεί λύση στην ύπαιθρο», λέει ο Δημήτρης Μιχαηλίδης, στέλεχος της Πανελλήνιας Ενωσης Νέων Αγροτών. «Αρκετοί αστοί διέκοψαν φέτος την ενοικίαση των χωραφιών τους, λέγοντας πως θέλουν να τα καλλιεργήσουν οι ίδιοι, ενώ συνεχώς μας προσεγγίζουν άνθρωποι από Αθήνα, Θεσσαλονίκη κ.α. και μας ρωτούν τι θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν».

Σάββας και Μάρκος
Πατέρας και γιος γύρισαν στο χωράφι

Τα τελευταία δύο χρόνια η οικογένεια του 44χρονου Σάββα Λαμπριανίδη έχει εγκαταλείψει τη συμπρωτεύουσα για να εγκατασταθεί μόνιμα στο χωριό Αναγέννηση στις Σέρρες.

«Γεννήθηκα στο χωριό και μόλις παντρεύτηκα έφυγα για τη Θεσσαλονίκη, σε ηλικία 22 χρόνων. Εκεί δούλεψα σε δύο βιοτεχνίες-κλωστήρια. Οταν έσπασε η δουλειά, το 2000, έφτιαξα ένα συνεργείο καθαρισμού. Δούλεψα υπερβολικά, αλλά δεν έβγαινε μεροκάματο».

Με τρία παιδιά στον προθάλαμο της ανεργίας αποφάσισε να γυρίσει στο χωριό και στα χωράφια του. Επισκεύασε το πατρικό του σπίτι και ξεκίνησε με 17,5 ιδιόκτητα στρέμματα. Τώρα νοικιάζει 700. Καλλιεργεί ρύζι, καλαμπόκι και τεύτλα.

«Το χωριό μου έχει ριζοχώραφα. Το ρύζι είναι μια παραγωγή που έχει μέλλον, επειδή υπάρχουν άδειες για ορισμένους νομούς και συγκεκριμένα χωριά. Δεν μπορεί να το σπείρει ο καθένας όπου θέλει».

Ο μεγάλος γιος του, ο 21χρονος Μάρκος, που μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε ηλεκτρολόγος εγκαταστάσεων, είναι κι αυτός τώρα κατά κύριο επάγγελμα αγρότης.

«Είναι μια καλή διέξοδος στην κρίση. Η δουλειά του αγρότη είναι δύσκολη, αλλά το προτιμώ από το να δουλεύω για 400 και 500 ευρώ και να φοβάμαι μην απολυθώ».

Δημήτρης
Από στέλεχος πολυεθνικής έγινε χάι τεκ αγρότης

Ο Δημήτρης Ζωγόπουλος πρόλαβε να εγκαταλείψει την Αθήνα και την καριέρα στις πολυεθνικές προτού η κρίση επιβληθεί στην πρωτεύουσα. Ξεκίνησε από την Κυπαρισσία της Μεσσηνίας. Κι εκεί έχει καταλήξει. Στο ενδιάμεσο σπούδασε στη Γεωπονική Αθηνών και συνέχισε με οικονομικά και MBA στο Κλίβελαντ των ΗΠΑ.

Στην Αθήνα επέστρεψε το 2004, για να δουλέψει σε μεγάλη χημική βιομηχανία με φυτοφάρμακα, ως υπεύθυνος στο μάρκετινγκ. Εμεινε εκεί περίπου τρία χρόνια. Λίγο πριν η κρίση κάνει την εμφάνισή της αποφάσισε να γυρίσει στην οικογενειακή επιχείρηση της Κυπαρισσίας και να την εξελίξει.

«Ο πατέρας μου είναι κι αυτός γεωπόνος και έχει μια μονάδα με γεωργικά εφόδια, λιπάσματα, σπόρους, φυτοφάρμακα κ.ά. Δεν βρήκα κάτι να με καλύπτει στις πολυεθνικές. Συνειδητοποίησα πως μια καριέρα εκεί δεν αξίζει τον κόπο, όσον αφορά τις αποδοχές. Δυστυχώς σε... ξεζουμίζουν χωρίς ευοίωνες προοπτικές. Τώρα που η κρίση σαρώνει τα πάντα, αισθάνομαι απόλυτα δικαιωμένος για την επιλογή μου». Ο 34χρονος Δημήτρης επέκτεινε την οικογενειακή επιχείρηση κατασκευάζοντας μια υπερσύγχρονη μονάδα θερμοκηπίων, περίπου 45 στρέμματα, όπου όλα ελέγχονται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές. «Η δουλειά πάει πολύ καλά και νιώθω πως κάνω κάτι πολύ δημιουργικό».

Η 30ΧΡΟΝΗ ΕΥΗ
Σπούδασε μάρκετινγκ, τώρα εκτρέφει σαλιγκάρια

Η 30χρονη Εύη εδώ και μερικούς μήνες «κυνηγά» σαλιγκάρια. Κάθε πρωί σηκώνεται νωρίς και πηγαίνει στο χωράφι της, έξω από την πόλη της Αρτας. Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει καθημερινά να φροντίσει εκεί.

«Φυσικά και έχει δυσκολίες. Μέχρι πρόσφατα δεν είχα καμία σχέση με αγροτικές δουλειές».

Στα 19 της χρόνια έφυγε από την πατρίδα της, την Αρτα, για τη μεγάλη πόλη.

Στην Αθήνα σπούδασε μαρκετινγκ και 3D animation. Εκανε διάφορες δουλειές, κυρίως ως γραμματειακή υποστήριξη σε λογιστικά γραφεία.

«Εψαχνα κάτι πιο σχετικό με τις σπουδές μου, αλλά οι διαφημιστικές εταιρείες πόσες είναι πια»;

Η απόφαση
Πριν από δυόμισι χρόνια, όταν η οικονομική κρίση άρχισε να κάνει την εμφάνισή της, αποφάσισε να επιστρέψει στην Αρτα.

«Αν μπορούσα να βρω δουλειά να με κρατήσει στην Αθήνα, με έναν αξιοπρεπή μισθό, δεν θα έφευγα. Αλλά η πρωτεύουσα και οι ρυθμοί της με κούρασαν». Κάπως έτσι αποφάσισε να εκμεταλλευτεί το κτήμα 8 στρεμμάτων της οικογένειάς της και να ασχοληθεί με την καλλιέργεια σαλιγκαριών ανοιχτού βιολογικού κύκλου.

Τώρα αισθάνεται πολύ ωραία που είναι αφεντικό του εαυτού της. Μένει μόνη της και δείχνει σίγουρη πως η επένδυσή της θα πάει καλά και θα αποδώσει τα επόμενα χρόνια.

«Είναι κάτι που πάντα ήθελα, να έχω δική μου δουλειά. Νομίζω ότι έκανα το κατάλληλο βήμα την κατάλληλη στιγμή. Τώρα πλέον οι συνθήκες στην αγορά εργασίας είναι ασφυκτικές».

Νίκος και Μαριάννα
Ανοιξαν κατάστημα στην Αρτα

Ο Νίκος και η Μαριάννα είναι γεωπόνοι. Γνωρίστηκαν και παντρεύτηκαν στην Αθήνα. Εμεναν στην Κυψέλη και μετά για λίγο στα Ανω Πατήσια.

Από τον περασμένο Μάιο μένουν στην Αρτα, την πατρίδα του Νίκου.

«Είδαμε ότι δεν μας έπαιρνε άλλο η Αθήνα», περιγράφει ο 33χρονος Νίκος Παπαδητρίου.

«Στην Αθήνα είχα δουλέψει στον ΕΛΓΑ και σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα του πανεπιστημίου. Οταν έληξε η σύμβασή μου, έμεινα άνεργος και για έναν ολόκληρο χρόνο δεν έβρισκα δουλειά».

Η γυναίκα του εργαζόταν σε μελετητική εταιρεία και έχασε τη θέση της λόγω περικοπών. Ετσι αποφάσισαν να μετακομίσουν στη γενέτειρα του Νίκου και να κάνουν κάτι δικό τους.

Ανοιξαν κατάστημα με βιολογικά προϊόντα συσκευασμένα και φρέσκα. Και δεν το μετανιώνουν.

«Από το μηδέν το φτιάξαμε και για αρχή καλά πάει». Το επόμενο βήμα είναι να εμπλακούν στη βιολογική γεωργία. «Θα ξεκινήσουμε με μανταρίνια και λαχανικά και... βλέπουμε».

Στράφηκε στην κτηνοτροφία
Ο 38χρονος Στέργιος Μαυρουδάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Στη συμπρωτεύουσα δούλευε ως ελαιοχρωματιστής. Εμαθε τη δουλειά σε μια εποχή κατά την οποία η οικοδομή μεσουρανούσε. Τα τελευταία χρόνια, όμως, όλα άλλαξαν. «Δεν έβρισκα πια δουλειές, ο ανταγωνισμός ήταν μεγάλος».

Αποφάσισε να μετακομίσει στο χωριό Θολός των Σερρών, απ' όπου έλκει την καταγωγή του ο πατέρας του, και να ασχοληθεί με την κτηνοτροφία. «Ηθελα να δημιουργήσω κάτι δικό μου». Μένει στο σπίτι της γιαγιάς του και σήμερα έχει 50 ζώα, πρόβατα και κατσίκια. Στόχος του είναι να γίνουν 300 και να μην πουλάει μόνο χύμα γάλα, αλλά να φτιάχνει και τυρί. «Δεν έχω μετανιώσει. Αισθάνομαι δικαιωμένος. Βλέπω και τους ανθρώπους στην πόλη που μεγάλωσα να μην έχουν να πληρώσουν το δάνειο του σπιτιού τους».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ