Το παιδί του Υπουργού και το νέο σχολείο. Του Θάνου Δημάδη

• 

Η δική μου γενιά στο Λύκειο "στιγματίστηκε" από τη μεταρρύθμιση Αρσένη και το "κάτσε καλά Γεράσιμε". Μέσα σε μία χρονιά το Υπουργείο Παιδείας, τότε, αποφάσισε να αλλάξει ξαφνικά τους κανόνες του παιχνιδιού για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Και πάλι εκείνη την εποχή ακούγαμε τα ίδια που ακούσαμε και χθες από το στόμα της σημερινής Υπουργού Παιδείας. Τέλος στην αποστήθιση, ανάπτυξη της κριτικής σκέψης του μαθητή, έμφαση στις δεξιότητές του, επαρκής προετοιμασία του για την επόμενη μέρα της πανεπιστημιακής του ζωή. Δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα αν το σύστημα Αρσένη, το οποίο ήρθαν μετά να ξηλώσουν κομματάκι- κομματάκι όσοι τον διαδέχτηκαν, πέτυχε ή απέτυχε. Θα έλεγα ότι δεν πέτυχε πλήρως αλλά ούτε και απέτυχε παταγωδώς. Δεν κατάφερε όμως να καλυτερεύσει ούτε τη λειτουργία του Λυκείου για τον μαθητή και τον καθηγητή του, ούτε να βγάλει πιο καλλιεργημένους αποφοίτους, ούτε να αναπτύξει και να εγκαθιδρύσει μία νέα φιλοσοφία διδασκαλίας και μάθησης.

Τι μας λέει ότι θα καταφέρει να τα πετύχει όλα αυτά σήμερα η κα. Διαμαντοπούλου; Τίποτα. Γιατί πολύ δεν υπάρχει καμία εγγύηση για πει κάποιος με βεβαιότητα ότι οι αλλαγές που ανακοινώθηκαν από την Υπουργό Παιδείας, αν όχι θα πετύχουν αλλά τουλάχιστον θα προλειάνουν το έδαφος για όλα τα παραπάνω. Και αυτό δεν οφείλεται στο πρόσωπο που βρίσκεται κάθε φορά στο τιμόνι της πολιτικής ηγεσίας. Η κ. Διαμαντοπούλου μπορεί να έχει τις καλύτερες προθέσεις. Και το πιστεύω ότι τις έχει και το έχει σε αρκετές περιπτώσεις αποδείξει μέχρι σήμερα. Πολύ φοβούμαι όμως ότι οι αλλαγές που χρειάζεται σήμερα το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας ξεπερνούν κατά πολύ αυτές τις καλές προθέσεις που έχει η ίδια ή μπορεί να είχαν οι προκάτοχοί της. Για τον απλούστατο λόγο ότι δεν αρκεί απλά να καταργήσεις πέντε- έξι μαθήματα, να αλλάξεις το ωρολόγιο πρόγραμμα ή την μέθοδο αξιολόγησης και εξέτασης, και αυτό να το βαφτίσεις ως μεταρρύθμιση για ένα νέο Λύκειο. Δυστυχώς για να αλλάξουμε τα κακώς κείμενα, για να αγαπήσουν τα παιδιά τον ρόλο τους μέσα στο σχολείο και για να αποδώσουν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές στο εκπαιδευτικό τους λειτούργημα, χρειάζονται πολλά περισσότερα. Και δεν αναφέρομαι σε διάλογο με την εκάστοτε πολιτική ηγεσία. Από διαλόγους, είτε προσχηματικούς είτε ουσιαστικούς, έχουμε μπουχτίσει στην Ελλάδα. Ούτε προφανώς εννοώ ότι αυτό το παραπάνω που χρειαζόμαστε σήμερα είναι η τυφλή εφαρμογή ενός μοντέλου εκπαίδευσης από τη Σουηδία, τη Φιλανδία ή όπου αλλού πάνω στην ελληνική περίπτωση.

Αυτό που είναι ακόμα ζητούμενο, αλλά στην ουσία είναι προαπαιτούμενο για κάθε αληθινή αλλαγή σε κάθε βαθμίδα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, είναι η κοινωνική και μισθολογική αναβάθμιση της υπόστασης του εκπαιδευτικού που θα θωρακίσει το σεβασμό που οφείλει να του επιδεικνύει η κοινωνία για το έργο του. Αντίθετα, μέχρι σήμερα ο εκπαιδευτικός αντιμετωπίζεται ως ένας κοινός δημόσιος υπάλληλος και οι περισσότερες πολιτικές ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας επιχειρούν τεχνοκρατικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα αποδίδοντας δευτερεύουσα σημασία στο ανθρώπινο δυναμικό που θα κληθεί να τις εφαρμόσει. Ζητούμενο ακόμα, και διαχρονικά προαπαιτούμενο, είναι η χρηματοδότηση της παιδείας, όχι μόνο σε επίπεδο μισθολογικών απολαβών των λειτουργών της αλλά κυρίως σε επίπεδο επενδύσεων για την τεχνολογική αναβάθμιση των σχολείων και τη διασύνδεσή τους με τον έξω κόσμο της καινοτομίας και της έρευνας. Και φυσικά αναγκαία προϋπόθεση που, επίσης, αυτή τη στιγμή δεν ικανοποιείται είναι η στροφή του σχολείου όχι απλά στη μόρφωση αλλά στην καλλιέργεια του μαθητή. Αν θέλουμε να αλλάξουμε το εκπαιδευτικό σύστημα και ειδικότερα το Λύκειο, πρέπει να καταλάβουμε ότι για να αναβαθμιστεί πραγματικά η βαθμίδα αυτή της εκπαίδευσης, απαιτούνται βαθύτερες αλλαγές που εκτείνονται πολύ πιο πέρα από ένα απλό ράβε-ξήλωνε μαθημάτων και ωρών διδασκαλίας. Οι αλλαγές της κυρίας Διαμαντοπούλου τηρούν με "θρησκευτική ευλάβεια" - και ο όρος "θρησκευτική" δεν χρησιμοποιείται τυχαία- την πεπατημένη οδό όλων των προηγούμενων αντίστοιχων περιπτώσεων απόπειρας μεταρρυθμίσεων. Είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά η δρασκελιά είναι μικρή σε σχέση με την απόσταση που πρέπει να διανύσουμε για να φθάσουμε στον τελικό προορισμό, που θα είναι ένα Λύκειο και ένα σχολείο όπου μαθητές και εκπαιδευτικοί θα νιώθουν δημιουργικοί άνθρωποι. Και φυσικά ένα δημόσιο σχολείο το οποίο κάθε Υπουργός Παιδείας, είτε η Άννα Διαμαντοπούλου είτε όσοι θα την διαδεχθούν, θα μπορεί να το εμπιστευτεί και για το δικό του το παιδί...