Κούρεμα πιστωτών και… κούρεμα μετόχων!

Τριπλάσιες απώλειες από το Γενικό Δείκτη του ΧΑ, που ξεπερνούν το 20%, έχουν τους τελευταίους τρεις μήνες οι τραπεζικές μετοχές, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες της αγοράς, ότι η ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους με «κούρεμα» των πιστωτών, μεταξύ των οποίων πρωταγωνιστικό ρόλο έχουν οι ελληνικές τράπεζες, θα οδηγήσει σε ένα πρωτοφανές, εδώ και πολλές δεκαετίες, «κούρεμα» των μετόχων τους.

Ο υπουργός Οικονομικών, αντιδρώντας με τουλάχιστον περίεργη χρονική υστέρηση σε ουκ ολίγα σχετικά δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών (το πρώτο από τα «Νέα», πριν από τα Χριστούγεννα…) διέψευσε χθες, μιλώντας στο Reuters, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη συζήτηση στο παρασκήνιο για τους όρους της αναδιάρθρωσης του χρέους. «Όχι, δεν υπάρχουν τέτοιες διαπραγματεύσεις. Κάτι τέτοιο δεν θα βοηθούσε ούτε την Ελλάδα και την εγχώρια οικονομία, ούτε τις ελληνικές τράπεζες, ούτε τους Έλληνες πολίτες ούτε το ευρωπαϊκό πρόβλημα», τόνισε χαρακτηριστικά.

Οι παράγοντες της αγοράς, όμως, επιμένουν σε μια διαφορετική ανάγνωση των εξελίξεων στο ελληνικό δράμα. Κορυφαίο στέλεχος της PIMCO, αμερικανικού κολοσσού στη διαχείριση κεφαλαίων, με βασικό μέτοχο την γερμανική ασφαλιστική Allianz, προεξόφλησε όχι μόνο ότι θα διαγραφεί τελικά ένα μεγάλο μέρος του χρέους των περιφερειακών οικονομιών της ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας, αλλά και ότι θα εγκαταλείψουν το ευρώ. Έλληνες, Ιρλανδοί και Πορτογάλοι δεν θα δεχτούν να πληρώσουν ένα τόσο μεγάλο αντίτιμο για το ευρώ, που συνεπάγεται το εφαρμοζόμενο σήμερα «σχέδιο Α», γιατί εξυπηρετεί κυρίως τις τράπεζες που πήραν στο παρελθόν λάθος επενδυτικές αποφάσεις και όχι τους πολίτες στις υπερχρεωμένες χώρες, τόνισε ο Άντριου Μπόσομγουερθ της PIMCO, μιλώντας σε γερμανική εφημερίδα. Την ίδια ακριβώς άποψη, ότι περιφερειακές οικονομίες της ευρωζώνης θα οδηγηθούν σε έξοδο από το ευρώ, εξέφραζαν σε βιντεοσκοπημένη συζήτησή τους δύο από τους αναλυτές της στήλης Lex των FinancialTimes.

Το σενάριο της επιστροφής στη δραχμή δεν μπορεί καν να εξετασθεί, από την άποψη των πιθανών παρενεργειών του στο τραπεζικό σύστημα, όπως τονίζουν στο “B” στελέχη της αγοράς. Νομική διαδικασία εξόδου χώρας από την ευρωζώνη δεν έχει καθορισθεί με σαφήνεια, ούτε και μπορεί κανείς να προβλέψει πώς θα «χώριζαν οι δρόμοι» της Τράπεζας της Ελλάδος και των εμπορικών τραπεζών από την ΕΚΤ, κάτι που αναμφίβολα θα ανοίξει τεράστια οικονομικά και νομικά ζητήματα.

Τα δύο σενάρια αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, το «ήπιο» και το «σκληρό», οδηγούν σύμφωνα με τους αναλυτές σε διαφορετικές προβλέψεις για την τύχη του τραπεζικού συστήματος:

n Στην πρώτη περίπτωση, αν δηλαδή επιλεγεί η οδός της επιμήκυνσης του χρέους προς τους ιδιώτες πιστωτές της χώρας, με «λογικό» κόστος δανεισμού για την κυβέρνηση, οι απώλειες για τις τράπεζες θα είναι μεν σημαντικές, αλλά δεν θα υποστούν μια μεγάλη και άμεση μείωση των κεφαλαίων και της ρευστότητάς τους, την οποία συνεπάγεται η διαγραφή ενός μέρους του χρέους.

n Στη δεύτερη περίπτωση, το «κούρεμα» υπολογίζεται ότι θα πρέπει να ξεπεράσει το 30% της ονομαστικής αξίας των τίτλων (ομολόγων και εντόκων γραμματίων) που θα έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους οι τράπεζες. Με τον τρόπο αυτό θα εξανεμισθούν τουλάχιστον τα μισά κεφάλαια του τραπεζικού συστήματος, σύμφωνα με υπολογισμούς αναλυτών, και οι μέτοχοι θα εκτεθούν σε τεράστιες απώλειες. Αν συνεισφέρουν οι ίδιοι για την ενίσχυση της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών θα υποστούν μια πρωτοφανή «αφαίμαξη», αλλά θα διατηρήσουν κάποιες ελπίδες για αποδόσεις στο μέλλον, ενώ αν πάμε σε σενάρια πλήρους κάλυψης των κεφαλαιακών αναγκών από το Δημόσιο, η κρατικοποίηση των τραπεζών θα εξαφανίσει την περιουσία των μετόχων.

Αυτά τα ακραία σενάρια, παρότι διαψεύδονται από τον Γ. Παπακωνσταντίνου, δεν παύουν να λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη στους υπολογισμούς των επενδυτών και να προκαλούν ισχυρές πιέσεις στις τραπεζικές μετοχές. Στη χθεσινή συνεδρίαση, η μετοχή της Τράπεζας Πειραιώς είχε τις σοβαρότερες απώλειες, που πλησίασαν το 12%, λόγω της χαμηλής τιμής διάθεσης των νέων μετοχών της τράπεζας για την ολοκλήρωση της μεγάλης αύξησης μετοχικού κεφαλαίου που βρίσκεται σε εξέλιξη. Αναλυτές υπογραμμίζουν, πάντως, ότι έστω και με ένα μεγάλο discount η αύξηση κεφαλαίου θα καλυφθεί και η τράπεζα θα έχει σχετικά επαρκή «οχύρωση» στις πιέσεις της συγκυρίας.

Πάντως, είναι σαφές ότι όσο περνά ο χρόνος, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η άντληση κεφαλαίων από τις ελληνικές τράπεζες. Αν δεν αλλάξει κάτι θεαματικά στο δημοσιονομικό και το ευρύτερο οικονομικό πεδίο τους επόμενους μήνες, αν η χώρα και οι τράπεζες δεν ανοίξουν κάποιες «τρύπες» στο γενικό αποκλεισμό από τις αγορές, τραπεζικά στελέχη φοβούνται, ότι οι επόμενες αυξήσεις κεφαλαίου που θα απαιτηθούν ίσως και να μην καλυφθούν από την αγορά, ακόμη και με μεγάλα discountστις τιμές διάθεσης, ανοίγοντας το δρόμο για πολύ επώδυνες (για τους μετόχους) παρεμβάσεις κεφαλαιακής ενίσχυσης από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας…