Παρέα με τους πολλούς προβληματισμούς μας, μπορεί να συνυπάρχει η ιστορική μνήμη;, Δράττομαι φυσικά, της επετείου της 28ης Οκτωβρίου για να αναφερθώ σε ένα σιωπηρό σημάδι παρακμής της εποχής μας. Ένας λαός με τεράστια ιστορική πορεία και πλεύση σε μεγαλεία πολιτισμού, παιδείας και διαρκών αγώνων, έχει το δικαίωμα να ξεχνάει ή να μη δίνει σημασία στο τι προηγήθηκε των σύγχρονων ημερών του;

Ας ταξιδέψουμε νοερά στο έτος 1940 και για όσους δεν έχετε κάποιο γνωστό σας πρόσωπο να σας τα διηγηθεί, ας μιλήσουν τα διηγήματα των καιρών και η υπαρκτή ιστορία για τα δρώμενα της εποχής. Σίγουρα δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε το επίπεδο οικονομικής ευημερίας του μέσου Έλληνα….. Αναρωτηθείτε για το βάθος της τσέπης σας μέσα σε μια πρόσφατα κατεστραμμένη οικονομία, ταλαιπωρημένη από αποτυχημένους και δαπανηρούς πολέμους (18 χρόνια μετά τη μικρασιατική καταστροφή) και το πρώτο-συμβατικά- παγκόσμιο κραχ δέκα περίπου χρόνια νωρίτερα. Η πολιτειακή κατάσταση να βρίσκεται στα χέρια ενός αφεντικού(Ι.Μεταξάς) με ό,τι αβασάνιστα σημαίνει για ένα μέρος του πληθυσμού που αντιδρούσε ιδεολογικά, χωρίς ωστόσο αυτό να μην το δικαιώνει στην ικανότητα οργάνωσης ενός στρατεύματος-γροθιά και στην τοποθέτηση ικανότατων αξιωματικών σε νευραλγικές θέσεις. Εν τέλει ας μεταφερθούμε σε ένα κόσμο όπου η δίψα για μάθηση και σπουδές αποτελούσε σπάνιο φαινόμενο και συχνά έφερε την σφραγίδα των ολίγων πλουσίων προνομιούχων. Τι ήταν εκείνο που έκανε αυθόρμητα τόσους νέους να ξεχάσουν τα- εκ γενετής- πολλά αγκάθια της καθημερινότητας και να δώσουν τον καλύτερό εαυτό για εκείνη τη χώρα που μόνο ταλαιπωρία πρόσφερε;


Την απάντηση για το μεγάλο κύμα φυγής προς το μέτωπο,αρχικά, πρέπει να την αναζητήσουμε μέσα στους αδιαπέραστους θεσμούς που διαχρονικά επιβίωσαν παρά το έντονο κατακτητικό σε βάρος μας ρεύμα. Η οικογένεια και η αξιοπρέπειά της ωθούσε ένα 25χρονο να τιμήσει το όνομά του. Αν σας φαίνεται τραγικό, φανταστείτε ένα πολυεκατομμυριούχο της εποχής μας να πολεμά στο πρώτο μέτωπο!!! Και όμως στην ελληνική συμμετοχή στην απόβαση της Νορμανδίας συμπεριλαμβάνoνται και τα ονόματα των Σ.Νιάρχου, Ν.Μίχαλου και Ι.Καρούση ήδη πολυκατεχόντων της εποχής! Μήπως σε ένα μοναρχικό πολίτευμα δε θα μπορούσε να υπάρξει επιρροή στην τοποθέτηση γόνων πλουσίων οικογενειών σε εμφανώς ακίνδυνες θέσεις;

Η μεγάλη φτώχεια βέβαια έφερνε εμπόδια στην καλλιέργεια καλομαθημένης γενιάς, η οποία ήξερε να αντιμετωπίζει τραγικές συνθήκες καθημερινής επιβίωσης. Η σημερινή καταναλωτική μανία που δύσκολα περικόπτεται δεν προϋπήρξε στα χρονικά , ενώ η σαφώς ποιοτικότερη άνεση της ιταλικής ζωής έπαιξε το ρόλο της στην ήττα των αντιπάλων μέσα σε τοπία παγετού και έλλειψης τροφής.

Άραγε, οι λίγες σε ποσότητα, αλλά ποιοτικά τεράστιες σχολικές γνώσεις δημιούργησαν ένα κλίμα εθνικής έπαρσης; Έχετε ρωτήσει τους γονείς ή τους παππούδες σας για το κλίμα πατριωτισμού που προπαγανδιζόταν στα σχολεία(ασφαλώς με τις ευλογίες του κράτους); Μήπως, έχει παρεξηγηθεί στις μέρες μας η όποια σχετική απόπειρα προώθησης τέτοιων ιδεών; Για να μη γίνει παρεξηγήσιμο, δε γίνεται αναφορά σε φανατικά του σχετικού χώρου στοιχεία που προωθούν παράλληλα και πολιτικές απόψεις, αλλά στην έλλειψη της μετάδοσης του στοιχειώδους πνεύματος φιλοπατρίας που είναι κοινώς αποδεκτό να περικλείεται στη συνείδησή μας.

Δεν πρέπει να παραβλέψουμε πως και οι εκδιωγμένοι του καθεστώτος έπραξαν τα μέγιστα στη μετέπειτα αντίσταση, ενώ σε άλλες χώρες(Νορβηγία,Γαλλία), εκμεταλλεύτηκαν τη διαμορφούμενη κατάσταση κατοχής για να προωθήσουν την ιδιοτέλειά τους, συνεργαζόμενοι με τους κατακτητές. Η -ουτοπική πια- ενότητα έκανε ΄΄θαύματα΄΄ το χρονικό διάστημα που διήρκεσε.

Κλείνοντας , τίθεται ως προβληματισμός η σχετική σύγκριση της κινητοποίησης της φουρνιάς εκείνης με μια πιθανή αντίστοιχη σύγχρονη…. Ο σεβασμός στην ιστορική μνήμη θα πρέπει να θεωρείται ταυτόσημος και με την όποια αντίληψη της έννοιας της πατρίδας. Τα προβλήματα πολλά, η αισιοδοξία λίγη, αλλά ας σώσουμε στον εαυτό μας την…ιδέα, γιατί περί ιδέας γίνεται ο λόγος!