Το μυστικό deal μεταξύ Ερντογάν και Παπανδρέου για το Αιγαίο

* Η Ελλάδα θα επεκτείνει (σε διαφορετικό μήκος) τα χωρικά ύδατά της, ενώ όλα δείχνουν ότι θα παραιτηθεί από το δικαίωμα να ορίσει Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες
* Σε δεύτερο γύρο διαπραγματεύσεων θα τεθεί το θέμα της υφαλοκρηπίδας, με το βλέμμα στην ενέργειαΤου Σωτήρη Σιδέρη

Τα δύο βήματα:

Πρώτο στάδιο
1. Επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων (σε διαφορετικό μήκος ανά περιοχή), αλλά όχι στα 12 μίλια, και αποφάσεις για τον εναέριο χώρο και το FIR.
2. Απόσυρση των τουρκικών θεωρών για «γκρίζες ζώνες».
3. Παραίτηση της Ελλάδας από το δικαίωμα να ορίσει Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ).
4. Σύνταξη Κειμένου Αρχών που θα δεσμεύει ας δύο χώρες για τήρηση των παραπάνω σημείων.

Δεύτερο στάδιο
1. 1 Συζητήσεις γ»α το καυτό θέμα της υφαλοκρηπίδας.
2. Διμερής συμφωνία ή προσφυγή στη Χάγη για το ίδιο θέμα.
3. Πιθανώς να ανοίξει ο δρόμος της Τουρκίας για εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων στην Ανατ. Μεσόγειο.

Η Ελλάδα θα επεκτείνει (σε διαφορετικό μήκος) τα χωρικά υδατά της, ενώ όλα δείχνουν ότι θα παραιτηθεί από το δικαίωμα να ορίσει Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες.
Πολιτική απόφαση για ραγδαία κλιμάκωση των μυστικών διαπραγματεύσεων Ελλάδας-Τουρκίας, με στόχο τη διευθέτηση των προβλημάτων στο Αιγαίο, έχουν πάρει οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών Γιώργος Παπανδρέου και Ταγίπ Ερντογάν και, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, έχουν συμφωνήσει ότι μέχρι το τέλος του χρόνου ο πρώτος πυλώνας της διμερούς συμφωνίας θα είναι έτοιμος προς δημοσιοποίηση.

Η συμφωνία θα περιλαμβάνει την -ασύμμετρη- επέκταση των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου της Ελλάδας με τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας, ενώ όλα δείχνουν ότι η χώρα μας έχει παραιτηθεί από το δικαίωμα να ορίσει Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ). Το εύρος της επέκτασης θα ποικίλλει, καθώς στο Βόρειο Αιγαίο θα είναι μεγαλύτερη και στα Δωδεκάνησα πολύ μικρότερη, ενώ θα ταυτίζεται ο εναέριος χώρος με τα χωρικά μας ύδατα (σήμερα ο μεν εθνικός εναέριος χώρος είναι δέκα μίλια, τα δε χωρικά μας ύδατα 6 μίλια). Έχοντας υπόψη την εικόνα που επικρατεί στις δύο χώρες, είναι βέβαιο ότι οι συμφωνίες θα προκαλέσουν πολιτική θύελλα.

Ταυτόχρονα με τη δημοσιοποίηση της συμφωνίας, οι δύο πρωθυπουργοί θα δώσουν στη δημοσιότητα ένα Κείμενο Αρχών που θα υπογραμμίζει την επιτυχία της διπλωματίας, αλλά ταυτόχρονα θα δεσμεύει τις δύο χώρες τόσο όσον αφορά την τήρηση των συμφωνηθέντων όσο και για τις πολιτικές του μέλλοντος. Είναι πολιτική απόφαση να κλείσουν όλα τα προβλήματα και να μην υπάρξουν εκκρεμότητες για το μέλλον.

Έτσι, οι δύο κυβερνήσεις θα δεσμεύονται για την τήρηση των όσων συμφωνηθούν για τον εναέριο χώρο, το FIR και τα χωρικά ύδατα και θα δηλώνουν ότι κλείνει το κεφάλαιο αυτό. Δηλαδή αν π. χ. σε ορισμένες περιοχές του Αιγαίου τα χωρικά ύδατα και ο εναέριος χώρος θα είναι 7 ή 8 μίλια, η Ελλάδα θα δεσμευθεί ότι θα σεβαστεί τη συμφωνία και, παράλληλα, θα δεσμευθεί ότι παραιτείται από το δικαίωμα επέκτασης στα δώδεκα μίλια. Εννοείται ότι θα αποσυρθούν και οι θεωρίες περί «γκρίζων ζωνών» εκ μέρους της Άγκυρας.

Παράλληλα, το ντοκουμέντο της συμφωνίας θα προδιαγράφει τις επόμενες ενέργειες των δύο κυβερνήσεων στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, πιθανότατα το διαδικαστικό πλαίσιο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.

Άλλωστε, η συμφωνία για τα χωρικά ύδατα και τον εναέριο χώρο είναι προαπαιτούμενο για την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ). Σημειώνεται ότι το συνυποσχετικό που απαιτείται για την προσφυγή στο ΔΔΧ πρέπει να ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο.

Η δημοσιοποίηση του Κειμένου Αρχών θα σηματοδοτήσει την έναρξη του δεύτερου κύκλου διαπραγματεύσεων, οι οποίες θα αφορούν την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και θα είναι οι πλέον δύσκολες από πολιτική άποψη, λόγω των αντιδράσεων για την πρώτη συμφωνία. Οι διαπραγματεύσεις λοιπόν για την υφαλοκρηπίδα είτε θα οδηγήσουν σε διμερή συμφωνία είτε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, κάτι που πλέον αντιμετωπίζουν θετικά και οι Τούρκοι. Ωστόσο, το θέμα της Χάγης δεν είναι τόσο απλό. Με λίγα λόγια, το ΔΔΧ δεν πρόκειται να αποφανθεί ότι το Αιγαίο ανήκει στην Ελλάδα ή ότι η Τουρκία δεν έχει συμφέροντα. Ειδικότερα στην ελληνική πολιτική σκηνή α διαφοροποιήσεις είναι δυνατόν να δυναμιτίσουν το κλίμα, αν οι πολιτικές δυνάμεις δεν είναι από. πριν ενημερωμένες για τα σχέδια Πα πανδρέου – Ερντογάν. Οι κοινωνικές και πολιτικές ισορροπίες στην Ελλάδα είναι εύθραυστες και η επίδραση του μνημονίου στην πολιτική συμπεριφορά ίσως επιδράσει καταλυτικά στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής που οξύνονται μέρα με τη μέρα.

Το κατ’ αρχήν ζήτημα, που ήδη απασχολεί το στενό κύκλο των ενημερωμένων παραγόντων του υπουργείου Εξωτερικών, είναι ότι το Κείμενο Αρχών απαιτεί τεράστια προσοχή και υψηλού επιπέδου διαπραγματευτική ικανότητα, προκειμένου να μην οδηγήσει την Ελλάδα σε διπλωματική τραγωδία εν μέσω δεσμεύσεων και συμφωνιών που μπορεί με τη σειρά τους να οδηγήσουν σε ολοκληρωτική κηδεμονία της χώρας.

ΣΥΣΚΕΨΗ
Την περασμένη Πέμπτη (9 Σεπτεμβρίου) κορυφαίοι διπλωματικοί παράγοντες, εμπειρογνώμονες και εξωυπηρεσιακές προσωπικότητες πήραν μέρος σε πολύωρη κλειστή σύσκεψη κατά την οποία αναλύθηκαν κυρίως η τακτική, οι προθέσεις και οι δυνατότητες της Τουρκίας και οι ελληνικές απαντήσεις. Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης αναπτύχθηκε έντονος προβληματισμός για το γεγονός ότι η Άγκυρα βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση σε όλα τα επίπεδα, καθώς έχει ισχυρή διεθνή υποστήριξη, έχει ισχυρές συμμαχίες και ένα πολιτικό σκηνικό χωρίς προβλήματα, ενώ έχει επίσης πολιτικό και διαπραγματευτικό σχέδιο, σε αντίθεση με την Ελλάδα και το πολιτικό της προσωπικό, που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στο μνημόνιο. Κυρίως αναλύθηκε η επιθετικότητα της Άγκυρας που ποιοτικά είναι κλιμακούμενη. Ταυτόχρονα στην ίδια σύσκεψη επισημάνθηκε η ανάγκη η πολιτική ηγεσία της χώρας να πει ορισμένες αλήθειες στο λαό, που συμπυκνώνονται στη διαμόρφωση μιας νέας αντίληψης για τα δίκαια και τα δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο. Σαφώς και ή Τουρκία έχει τα αδύνατα σημεία της, τα οποία και επισημάνθηκαν στη σύσκεψη.

Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, η Τουρκία και προσωπικά ο κ. Ερντογάν είναι αυτός που πλέον θέτει τα χρονοδιαγράμματα. Όσον αφορά την κατ’ αρχήν συμφωνία και το
κών που τους πλαισιώνει εργάζονται πάνω σε χάρτες. Για παράδειγμα, υπογραμμίζουν ότι δεν υπάρχει περίπτωση να δεχθεί η ελληνική πλευρά ότι το Καστελόριζο δεν έχει υφαλοκρηπίδα. Το θέμα είναι πόση επήρεια έχει η υφαλοκρηπίδα του ελληνικού νησιού, δηλαδή πόσο εύρος έχει και προς ποια κατεύθυνση εκτείνεται ώστε να συμπεριλάβει πιθανούς ενεργειακούς κόρους. Η Τουρκία, από την πλευρά Γης, θεωρεί ότι τα δικά της παράλια έχουν την περισσότερη επήρεια και κατά συνέπεια το Καστελόριζο έχει ελάχιστα δικαιώματα. Ακόμη και το Δικαστήριο της Χάγης δεν είναι βέβαιο ότι θα πάρει μια απόφαση που θα είναι με σαφήνεια υπέρ της Ελλάδας ή της Τουρκίας. Αυτό αφορά σε μεγάλο ποσοστό και τα Δωδεκάνησα Σε κάθε περίπτωση, σημαντική επίδραση θα έχει η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων. Όσο περισσότερο τα επεκτείνει τόσο μικρότερη θα είναι η ζώνη των τουρκικών συμφερόντων.

Σύμφωνα με έγκυρους νομικούς κύκλους, η Ελλάδα μπορεί να κηρύξει μονομερώς ΑΟΖ σε συνεργασία με Κείμενο Αρχών, ο Τούρκος πρωθυπουργός είναι αυτός που υπογράμμισε την ανάγκη η πρώτη φάση των διαπραγματεύσεων να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου ώστε να επικεντρωθεί στη συνέχεια στον προεκλογικό αγώνα εν όψει των εκλογών του επόμενου έτους.

Επίσης, ο κ. Ερντογάν είναι αυτός που έχει προτείνει και οι συνομιλίες για την υφαλοκρηπίδα να έχουν χρονικό ορίζοντα. Έλληνες διπλωμάτες έχουν διαμηνύσει στην κυβέρνηση ότι η Άγκυρα θα επιδιώξει το ταχύτερο δυνατό να υπάρξει ένα νέο καθεστώς στο Αιγαίο γιατί, όπως επισημαίνουν, η Τουρκία θεωρεί αυτή τη στιγμή αδύναμη την Ελλάδα και επειδή το μεγάλο πρόβλημα εστιάζεται στο Καστελόριζο θα επιδιώξει την παραίτηση ή την αδρανοποίηση της χώρας μας όσον αφορά την πρόσβαση στις ενεργειακές πηγές της Ανατολικής Μεσογείου.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΧΑΡΤΟΥ
Είναι προφανές ότι οι Έλληνες διαπραγματευτές και η ομάδα των νομικών από
την Κύπρο ή και άλλες χώρες. Επισημαίνουν όμως ότι άλλο η κήρυξη και άλλο η οριοθέτηση. Γιατί η απόλαυση των δικαιωμάτων, δηλαδή των ενεργειακών πόρων, απαιτεί οριοθέτηση. Η Τουρκία αντιδρά ακριβώς στην οριοθέτηση και σημειώνει ότι σε διεθνές επίπεδο υπάρχει κοινή οριοθέτηση της ΑΟΖ, κατά συνέπεια δεν τίθεται θέμα να αποδεχθούν την άποψη ότι η Ελλάδα μπορεί και να κηρύξει και να οριοθετήσει μονομερώς την ΑΟΖ.

Η βεβαιότητα ότι στην Ανατολική Μεσόγειο υπάρχουν υδρογονάνθρακες έχει προκαλέσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον και η ιδέα και μόνο ότι η Τουρκία μπορεί να έχει περιορισμένη πρόσβαση προκαλεί νευρική κρίση στην Άγκυρα.

Είναι λοιπόν πρωτίστως ζήτημα πολιτικής αυτοπεποίθησης και σχεδιασμού τι ακριβώς θα διεκδικήσει η Ελλάδα και υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα ότι οι πρόσφατες επιτροπές κολεγιακού τύπου που επινοήθηκαν από τον πρωθυπουργό για το στρατηγικό σχεδιασμό της κυβέρνησης δεν αφορούν τα μεγάλα αυτά θέματα.

Πηγή: Εφημερίδα "VETO"Τμήμα ειδήσεων elliniki-stratigiki