Τα όρια δεν είναι σύνορα! Του Ν. Λυγερού

Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σπουδαστές στη γεωστρατηγική προέρχονται από το κομφούζιο που υπάρχει μεταξύ των εννοιών των ορίων και των συνόρων. Η πρώτη έννοια έχει ένα μαθηματικό υπόβαθρο και είναι ενδογενής. Με άλλα λόγια δεν απαιτείται εξωτερικός παράγοντας. Η έννοια λειτουργεί μέσα στο πεδίο ορισμού. Στη γεωστρατηγική, αν κι η προσέγγισή της είναι διακριτή, η ιδιότητά της παραμένει. Κατά συνέπεια, τα όρια μπορούν να οριστούν αντικειμενικά από το υποκείμενο, δίχως άλλη παρέμβαση. Έτσι ένα υπαρκτό κράτος μπορεί να ορίσει τα όριά του δίχως να εμπλακεί σε διεθνείς σχέσεις και διαπραγματεύσεις. Μπορεί, επιπλέον, να υπάρχει και de facto και dejure δίχως να έχει σύνορα, ενώ έχει όρια. Η έννοια των συνόρων είναι πολυπλοκότερη, διότι συνεπάγεται την ύπαρξη τουλάχιστον δύο οντοτήτων. Τα σύνορα μέσω του τοπολογικού του υπόβαθρου αφορούν αναγκαίως δύο σύνολα. Αυτή η πρώτη διαφορά μεταξύ ορίων και συνόρων έχει ως σπουδαία επίπτωση ότι η πρώτη έχει νόημα στη θεωρία αποφάσεων, ενώ η δεύτερη απαιτεί την χρήση της θεωρίας παιγνίων. Επιπλέον, λόγω της συμμετρίας και της συμπληρωματικότητας της έννοιας των συνόρων, βρισκόμαστε στην περίπτωση των παιγνίων μηδενικού αθροίσματος. Πιο αναλυτικά, κάθε σημείο των συνόρων ανήκει τουλάχιστον σε δύο οντότητες. Όσον αφορά στο διακρατικό πλαίσιο, τα σύνορα είναι η κοινή τομή των κρατών, όπου μέσω της ιδιότητας της αντισυμμετρίας δημιουργείται απαραιτήτως μία ουδέτερη ζώνη, η οποία δεν ανήκει σε κανένα από τα δύο κράτη. Όμως για να είναι νομικά υπαρκτή αυτή η ζώνη που βρίσκεται στα σύνορα, πρέπει να υπάρχουν κι αυτά. Κι ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι η υπογραφή κι η επικύρωση μίας διακρατικής συμφωνίας, η οποία ορίζει με ακρίβεια τα σημεία που καθορίζουν τα σύνορα. Αλλιώς δεν υπάρχουν σύνορα, τόσο απλά. Ο διαχωρισμός της έννοιας των ορίων και των συνόρων είναι το προαπαιτούμενο για την μελέτη της γεωστρατηγικής μέσα σε ένα ορθολογικό πλαίσιο. Γι’ αυτό το λόγο είναι όχι μόνο σημαντικό αλλά και απαραίτητο να έχουμε γνώση της διαφοράς, όταν υπάρχουν ανορθόδοξες απαιτήσεις από γειτονικές οντότητες.