«Ισχυρές Τράπεζες» και παραδομένη κυβερνητική πολιτική.. Του Νίκου Κοτζιά

Οι ιδιωτικές τράπεζες, εξαιτίας εσφαλμένων επιλογών, διεύρυναν το παθητικό της χώρας και συνέβαλαν στην κλιμάκωση της κρίσης στην Ελλάδα. Ενώ μας οδήγησαν στην κρίση, είναι οι μόνοι που δεν πληρώνουν. Μάλιστα όλα δείχνουν ότι στο τέλος θα βγάλουν υπέρμετρα κέρδη, χάρη στις επιλογές ΔΝΤ, ΕΕ και κυβέρνησης.

Το δημόσιο πληρώνει τους τραπεζίτες για να το αγοράσουν!
Εάν το Ελληνικό δημόσιο έχει προβλήματα ποιότητας και είναι σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικό, οι ελληνικές ιδιωτικές τράπεζες έχουν αποτύχει κατά πολύ περισσότερο. Οι Έλληνες τραπεζίτες δεν έχουν να επιδείξουν κάποια μεγάλη και άξια λόγου επιτυχία, εκτός ορισμένων κινήσεων της Εθνικής τράπεζας, όταν λειτουργούσε ως δημόσιο ίδρυμα.Το ελληνικό δημόσιο τόσο επί κυβέρνησης Κ.Καραμανλή, όσο και σήμερα έδωσε δάνεια και εγγυήσεις υπέρ των ελληνικών τραπεζών που φτάνουν κατά υπολογισμούς τα 41 δισεκατομμύρια ευρώ.Ταυτόχρονα, από την άλλη, η χρηματιστηριακή αξία των ελληνικών τραπεζών ανέρχεται σήμερα, περίπου, στα 19 δισεκατομμύρια Με άλλα λόγια οι ελληνικές ιδιωτικές τράπεζες έχουν πάρει από το ελληνικό δημόσιο βοήθεια υπερδιπλάσιας της αξίας τους. Επιπλέον, οι δημόσιες τράπεζες, Αγροτική και Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, καθώς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, δανείζουν συχνά βραχυπρόθεσμα τις ιδιωτικές, προκειμένου να καλύψουν προβλήματα άμεσης ρευστότητας. Το εξωφρενικό είναι ότι μας λένε ότι με τα ΔΙΚΑ ΜΑΣ λεφτά θα αγοράσουν οι αποτυχημένοι ιδιώτες τραπεζίτες εύρωστες δημόσιες τράπεζες, όπως είναι το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Δεν μας λένε, όμως, για πιο λοιπόν λόγο θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι η πώληση των δημόσιων τραπεζών σε έναν από τους αποτυχημένους ιδιώτες τραπεζίτες θα κάνει καλό στην Ελληνική Οικονομία;Οι ιδιωτικές τράπεζες διασφάλισαν εν μέσω κρίσης τα μέγιστα δυνατά κέρδη χάρη στη δυνατότητα που απέκτησαν να δανείζονται με 1% από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και να δανείζουν το ελληνικό δημόσιο μεταξύ 5% και 7%. Κανείς δε δεν μας εξήγησε γιατί δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν αλλαγές ώστε να δανειζόταν και το ελληνικό δημόσιο από την ΕΚΤ απευθείας, με αυτό το χαμηλό επιτόκιο. Με άλλα λόγια, οι τράπεζες αιτίες και φορείς της κρίσης κάνουν κέρδη εν μέσω κρίσης αξιοποιώντας την κρίση για την οποία είναι συνυπεύθυνες.Το νέο επιχείρημα που ακούγεται για την παράδοση του δημοσίου σε 5 οικογένειες είναι η ανάγκη να δημιουργηθεί μια μεγάλη ανταγωνιστική τράπεζα. Ας υποθέσουμε ότι είναι έτσι. Το ερώτημα που αμέσως προκύπτει είναι γιατί αυτή η «μεγάλη ανταγωνιστική τράπεζα» θα είναι πιο ανταγωνιστική αν είναι ιδιωτική και όχι δημόσια; Επειδή οι Έλληνες τραπεζίτες ταΐζουν καλά κάποιους που επιζούν χάρη στα δάνεια; Η επειδή είναι πιο εύκολο να επηρεάσουν οι ιδιώτες τραπεζίτες αντιλήψεις, κριτήρια και επιλογές δημόσιων επιτελείων από ότι είναι σε θέση να κάνει η Πολιτική επί των ιδιωτών; Διότι κανείς δεν μας εξήγησε για πιο λόγο η πρόταση Σάλα απαιτεί το κράτος να πειθαρχήσει άμεσα στα κελεύσματά του, ενώ οι προτάσεις του Προέδρου της Αγροτικής που προωθούν την υλοποίηση των υποσχέσεων του ίδιου του Πρωθυπουργού θεωρούνται άνευ αξίας και δεν εξετάζονται;

Τι έλεγε ο Πρωθυπουργός πριν μερικούς μήνες
Ο πρωθυπουργός με πειστικότητα υποστήριζε την ορθή κατά τη γνώμη μου θέση ότι η χώρα έχει ανάγκη από ένα μεγάλο και ισχυρό δημόσιο τραπεζικό πυλώνα ώστε να μπορέσει να ξεμπλοκάρει το πάγωμα της αγοράς και να αποτελέσει μοχλό στήριξη της ανάπτυξης. Σίγουρα μια τέτοια ανασυγκρότηση δεν μπορεί να περνά από την φτηνή μεταβίβαση (ίσως ορθότερα ξεπούλημα) των δημόσιων τραπεζών σε αποτυχημένες ιδιωτικές επιχειρήσεις. Αντίθετα, όπως σωστά έλεγε ο πρωθυπουργός κατά το παρελθόν, η χώρα έχει ανάγκη από έναν ισχυρό δημόσιο τραπεζικό πυλώνα που θα είναι σε θέση και θα έχει τη θέληση να πρωτοστατεί στην αναπτυξιακή πολιτική. Στην στήριξη επενδύσεων σε νέους τομείς υψηλής τεχνολογίας και παραγωγικότητας και κατά προέκταση εξειδικευμένης εργασίας και υψηλών μισθών. Στην υποστήριξη νέων επιχειρηματιών, ακόμα και αν είναι υψηλού ρίσκου. Καθώς και στη διασφάλιση της ρευστότητας στην αγορά με κριτήριο το δημόσιο όφελος. Όλα αυτά απαιτούν, όμως, έναν δημόσιο πυλώνα στο τραπεζικό σύστημα.Δεν θέλω να σκέφτομαι τον πρωθυπουργό ως οπαδό της πώλησης δημόσιου πλούτου σε μια στιγμή που αυτός είναι απαξιωμένος. Όπως μου θύμισε φίλος δημοσιογράφος, το 2006 πωλήθηκε μερίδιο της Αγροτικής έναντι ποσού 328 εκατομμυρίων ευρώ. Σήμερα κάποιοι προτείνουν να αγοράσουν ένα άλλο μερίδιο με 370 εκατομμύρια (που είναι και δανεικά από το δημόσιο, δηλαδή από τους μισθούς και τις συντάξεις που μας κόψανε). Μόνο που το 2006 το τίμημα αφορούσε ένα πακέτο 7%, ενώ σήμερα το 77%!Υπάρχει και κάτι ακόμα πιο σοβαρό. Στο ίδιο το μνημόνιο η αξία της συμμετοχής του ελληνικού κράτους στις δύο αυτές τράπεζες εκτιμάται στα 1,794 δισεκατομμύρια (πίνακας 12 μνημονίου), δηλαδή, σχεδόν 5 (ναι! Πέντε!) φορές παραπάνω εκείνης της προσφοράς. Εάν μου πει κάποιος ότι αυτό αφορά τις τιμές του Ιανουαρίου η απάντησή μου είναι διττή. Πρώτον, αυτό δείχνει ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή πώλησης και δεύτερον γεννιέται το ερώτημα πώς είναι δυνατό να μην είναι σε αυτό το σημείο ο νόμος του μνημονίου δεσμευτικός αλλά αντίθετα για κάθε αντιλαϊκό μέτρο να αποτελεί ευαγγέλιο για κάποιους στην κυβέρνηση;

Η αξιωματική αντιπολίτευση συμπλέει
Έκανε λάθος, μεγάλο λάθος, η ΝΔ που εγκατέλειψε την πολιτική της «λαϊκής δεξιάς» για να προστρέξει να στηρίξει τα νεοφιλελεύθερα σχέδια δημιουργίας μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών μέσα από το ξεπούλημα των δημόσιων. Το οικονομικό πρόγραμμα που έχει εξαγγέλλει απαιτεί την παρουσία ισχυρού δημόσιου χρηματοπιστωτικού τομέα προκειμένου να υλοποιηθεί. Με αυτό το λάθος της, όχι μόνο έδειξε ότι δεν έχει, ακόμα τουλάχιστον, πραγματική σαφήνεια στα κριτήρια συγκρότησης της οικονομικής πολιτικής πρότασής της, αλλά υπογράμμισε ότι οι διαφορές της με την σημερινή κυβέρνηση δεν είναι διαφορές ουσίας, ούτε καν συμφερόντων, αλλά περισσότερο διαχείρισης.Ο Α.Σαμαράς πρότεινε ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα, χωρίς, όμως, να ξεκαθαρίσει ποιος θα είναι ο κύριος μοχλός αυτού του προγράμματος. Στην πραγματικότητα, η ανάπτυξη είναι ένα μείγμα τριών εργαλείων, κράτος, αγορά, τράπεζες, και όχι μόνο τράπεζες. Μεγάλο ρόλο παίζει, επιπλέον, το γεγονός ότι η ανάπτυξη εξαρτάται άμεσα από την ατμόσφαιρα που επικρατεί σε μια χώρα, την ποιότητα της οργάνωσης της οικονομίας και των μονάδων της, της κρατικής αποτελεσματικότητας και την ποιότητα συν ειδίκευση της εργασίας. Όταν, όμως, η κοινωνία νιώθει ότι υπάρχει αδικία, πολύ αδικία και ότι κάποιοι αγοράζουν φτηνά σε βάρος της, τότε η οικονομία όσες μεταρρυθμίσεις και αν γίνουν δεν πρόκειται να κινηθεί. Ο κύριος μοχλός ανάπτυξης είναι ο άνθρωπος και αυτόν δυστυχώς κάποιοι θέλουν να τον σακατέψουν ψυχολογικά συναισθηματικά, πέραν των αρνητικών οικονομικών μέτρων.

Ποιόν εξυπηρετεί η Κυβερνητική πολιτική;
Μετά από τρία χρόνια διεθνής κρίσης όλες οι χώρες έχουν προβλέψει σειρά ρυθμίσεων του τραπεζικού συστήματος ώστε αυτό να μην οδηγηθεί εκ νέου σε κρίση και ανάγκη κρατικής στήριξης. Ερώτηση πρώτη: Γιατί η Ελληνική κυβέρνηση δεν έχει λάβει ούτε ένα ανάλογο μέτρο; Όλες οι ρυθμίσεις προβλέπουν αύξηση των ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών και διασφάλιση της ρευστότητά τους. Ερώτηση δεύτερη: Γιατί η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν υπήρξαν ανάλογα μέτρα, ενώ, αντιθέτως, καλείται το κράτος να χαρίσει δημόσια τράπεζα, όπως είναι το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο με στόχο να αποκτήσουν ιδιωτικές τράπεζες ρευστότητα και να μην βάλουν οι μεγαλοεπιχειρηματίες ούτε ένα σεντς για τις δικές τους τράπεζες, αλλά αντίθετα να βγάλουν κέρδη από την λεηλασία του δημοσίου; Όλες οι χώρες ενίσχυσαν τον δημόσιο τραπεζικό πυλώνα. Η κυβέρνηση προτίθεται να τον διαλύσει. Ερώτηση τρίτη: μετά το τέλος της κρίσης σε ποια τράπεζα θα στηρίξει η κυβέρνηση τα σχέδια ανάπτυξης της χώρας; Ή θα βγάλουν οι τραπεζίτες και από αυτά υπερκέρδη;Η συντηρητικότατη ουγγρική κυβέρνηση αρνείται να περιορίσει τους μισθούς και αντ’ αυτού επέβαλε 0,45% φόρους επί του κύκλου εργασιών (και όχι επί των κερδών) των τραπεζών! Ερώτηση τέταρτη: η κυβέρνηση της Ελλάδας που θέλει να λέγεται προοδευτική γιατί δεν τόλμησε ούτε καν να σκεφτεί κάτι τέτοιο;Μήπως, ερώτηση πέμπτη, όλα τα μέτρα της κυβέρνησης στον τραπεζικό τομέα, υπό το ιδεολόγημα των ισχυρών τραπεζών, δεν αποσκοπούν παρά να βγουν από την κρίση οι τραπεζίτες ενισχυμένοι χωρίς να έχουν βάλει οι ίδιοι ούτε ένα σεντς;Mήπως τότε, ερώτηση έκτη δεν έχω άδικο που λέω ότι κάποιοι στην κυβέρνηση είναι στην υπηρεσία των τραπεζιτών; Ότι χειρότερο και από τυχόν ιδιωτικοποίηση των δημόσιων τραπεζών, είναι η τυχόν ιδιοποίηση ορισμένων του οικονομικού επιτελείου από τους τραπεζίτες;