Ο πιο αδύναμος κρίκος

Τα αμερικανικά ομόλογα διανύουν την καλύτερη χρονιά τους από το 2003, έχοντας καταγράψει άνοδο 4,5% μέχρι τις 18 Ιουνίου, σύμφωνα με την Bank of America, ‘καθώς οι επενδυτές αναζητούν εναλλακτικές επιλογές από την Ευρώπη, όπου η Ελλάδα και η Ισπανία υποβαθμίστηκαν εξαιτίας των κρατικών ελλειμμάτων τους.’ Μεγαλύτερος αγοραστής κάθε αμερικανικών ομολόγων κάθε διάρκειας, βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων, η Κίνα, η οποία αύξησε τις αγορές της κατά 2,6%, σε ετήσια βάση, το Μάρτιο και τον Απρίλιο. Στο διάστημα των 12 μηνών μέχρι τον Απρίλιο, η Κίνα αύξησε τα αποθέματα της σε αμερικανικό χρέος κατά 18% με τα αποθέματα σε ομόλογα και τα έντοκα γραμμάτια 2ετίας να αυξάνονται κατά 46%.

Το Μάρτιο και τον Απρίλιο οι κινεζικές αγορές επικεντρώθηκαν σε μακροπρόθεσμο χρέος, δίνοντας μία νέα ανάσα στις ΗΠΑ η οποία πασχίζει να αναχρηματοδοτήσει τα, με ιλιγγιώδη ταχύτητα αυξανόμενα, χρέη και ελλείμματά της. Μετά και τον τελευταίο γύρο αγορών ομολόγων, το επιτόκιο του 10ετούς μειώθηκε στο 3,06%, στις 25/05, που είναι το χαμηλότερο από το Μάιο του 2009, το 3ο χαμηλότερο, τουλάχιστον, των 30 τελευταίων ετών και πολύ χαμηλότερο από τη μέση τιμή του 4,35% των τελευταίων 10ετών. Με απλά λόγια οι ΗΠΑ βρήκαν και πάλι τον τρόπο να δανειστούν περισσότερο και φθηνότερο από ποτέ, σε μία φάση που τα περισσότερα κράτη του κόσμου δανείζονται όλο και ακριβότερα, ενώ προσπαθούν να βάλουν όρια στο ύψος του δανεισμού τους.

Η εικόνα, όμως, ήταν πολύ διαφορετική πριν λίγους μήνες με τη Κίνα να μειώνει τα αποθέματα της σε αμερικανικό χρέος κατά 6,5% από το Νοέμβριο του 2009 μέχρι το Φεβρουάριο του 2010, μείωση που ήταν η μεγαλύτερη, τουλάχιστον, των τελευταίων 10 ετών και με την προοπτική για περαιτέρω μείωση και αύξηση των τοποθετήσεων σε ευρωπαϊκό χρέος, συμπεριλαμβανομένου και του ελληνικού, να θεωρούνταν δεδομένη . Ένα ταξίδι του Ομπάμα στην Κίνα, το οποίο συνοδεύτηκε από αλλαγή της πολιτικής των ΗΠΑ απέναντι στη μεγαλύτερη αναπτυσσόμενη οικονομία του κόσμου, με τον Αμερικανό Πρόεδρο να ‘ξεχνά’ όλα αυτά για τα οποία η Κίνα κατηγορούνταν επί χρόνια τόσο από την κυβέρνηση Μπους όσο και από τον ίδιο όταν ήταν γερουσιαστής, καθώς - και κυρίως- και το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης, που μετατράπηκε γρήγορα σε ευρωπαϊκή, άλλαξαν την τάση φυγής κεφαλαίων από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη και άνοιξαν το δρόμο για την επιστροφή τους στη μαμά Αμερική, η οποία με αριστοτεχνικό τρόπο προώθησε τα χρηματοπιστωτικά και οικονομικά της συμφέροντα στην κρισιμότερη φάση των τελευταίων δεκαετιών.

Αντίθετα, η Ελλάδα επέδειξε μία εξαιρετικά ανώριμη και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, καθώς αγνόησε όλα τα σημάδια του μεγέθους της κρίσης και της δραματικότητας της παγκόσμιας οικονομικής κατάστασης, προτιμώντας να αναλωθεί σε αυτό που ξέρει καλύτερα, δηλαδή σε πολιτικά παιχνίδια εσωτερικής κατανάλωσης με στόχο τα κομματικά συμφέροντα.

Σε άρθρο μου το Φεβρουάριο του 2009 έγραφα σχετικά με το θέμα: ‘Και ενώ οι εξελίξεις είναι ιστορικές, τα τηλεοπτικά ΜΜΕ της Ελλάδας αναλώνονται σε γκάλοπ για το αν ο πρωθυπουργός ή ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι πιο κουρασμένος ή πιο ξεκούραστος. Και στη συνέχεια οι πολιτικοί σχολιάζουν τα αποτελέσματα των γκάλοπ με τους μεν να φοβούνται μη χάσουν την εξουσία και τους δε να αναζητούν τρόπο να επανέλθουν.

Έχουν άραγε την παραμικρή ιδέα ή το ενδιαφέρον για τα όσα συνταρακτικά συμβαίνουν αυτήν την ώρα στην διεθνή οικονομική και χρηματοπιστωτική σκακιέρα; Αντιλαμβάνονται ότι η κρίση δεν είναι απλά μία λέξη την οποία οι κυβερνώντες μπορούν να χρησιμοποιούν ως δικαιολογία και οι αντιπολιτευόμενοι ως όπλο αλλά μία εξουθενωτική πραγματικότητα, η οποία έχει τις ρίζες της στο ίδιο το σύστημα από το οποίο προήλθε και το οποίο εξακολουθεί να προστατεύει και να υπηρετεί σήμερα;

Αντιλαμβάνονται ότι ο βασικότερος των στόχων, που είναι η δημιουργία και ο έλεγχος του χρέους από το έξυπνο χρήμα, εξυπηρετείται απόλυτα και ιδανικά μέσα από κρίσεις όπως η τρέχουσα;’

“Είναι προφανές πως η κρίση (ελληνική και ευρωπαϊκή) έχουν στρέψει κεφάλαια στις ΗΠΑ και οδήγησαν τα επιτόκια (κόστος δανεισμού) χαμηλότερα” υποστήριξε χτες ο Dominic Konstam, επικεφαλής του τμήματος επιτοκίων της Deutsche Bank στη Νέα Υόρκη. Την ώρα που η ειδική ομάδα του υπουργείου οικονομικών των ΗΠΑ κατάρτιζε γκάλοπ, στις αρχές του 2009, για τους συμμετέχοντες στην αγορά κεφαλαίων, προκειμένου να κατανοήσει καλύτερα τί θα ήταν αυτό που θα τους έκανε να αγοράσουν περισσότερο αμερικανικό χρέος με χαμηλότερη τιμή, η Ελλάδα αδιαφορούσε για τη μη ύπαρξη αντίστοιχου τμήματος στη χώρα (το οποίο έχει ως βασικό του μέλλημα να αναζητά συνεχώς τρόπους για την εξασφάλιση φθηνών δανειακών κεφαλαίων για το κράτος) και προτιμούσε να χάνει το χρόνο της στην αναζήτηση (;) ευθυνών για ατασθαλίες του παρελθόντος και στην ανταλλαγή κατηγοριών μεταξύ των πολιτικών κομμάτων για το ποιο είχε χειρότερη επίδοση από το άλλο.

Στο μεσοδιάστημα πέρασαν ανεπιστρεπτί δύο προτάσεις για εξασφάλιση φθηνού δανεισμού, μία από τη Blackstone και μία από την Goldman ενώ δεν αναζητήθηκαν ποτέ άλλοι δρόμοι πριν το μαχαίρι φτάσει στο λαιμό. Η Ελλάδα δε μπήκε καν στον κόπο να δει, παρά μόνο όταν ήταν πολύ αργά, πως η εξυπνότερη και ισχυρότερη στο χρηματοπιστωτικό παιχνίδι χώρα στον κόσμο, οι ΗΠΑ, έχουν στραφεί εδώ και 15 χρόνια στην Κίνα ως βασικό χρηματοδότη τους καθώς πρόκειται για τον ιδανικότερο και προθυμότερο δανειστή.

Αν, μόνο, είχαμε μία ικανή ομάδα στα πρότυπα άλλων χωρών, η οποία να ενδιαφερόταν, όντως, για το συμφέρον της χώρας και να συμβούλευε σωστά την εκάστοτε κυβέρνηση για χρηματοπιστωτικά θέματα, τότε η προφανής λύση της δημιουργίας μία γέφυρας μεταφοράς δανειακών κεφαλαίων από την Κίνα προς την Ελλάδα, παρακάμπτοντας μία Ευρώπη σε οικονομική και μία αγορά κεφαλαίων σε νευρική κρίση, θα είχε βοηθήσει αποφασιστικά στην αποφυγή της χρηματοπιστωτικής πτώχευσης της Ελλάδας με όλα όσα αυτό συνεπάγεται.

Δεν είναι ηρωισμός να λαμβάνεις εξαιρετικά σκληρά μέτρα και να χαμηλώνεις το βιοτικό επίπεδο ενός λαού επειδή αναγκάστηκες να το πράξεις αφού πρώτα η βάρκα που κυβερνούσες και συγκυβερνούσες τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε να βουλιάζει, καθώς άνοιγες συνέχεια τρύπες που μετά ξέχασες να κλείσεις. Δε ζούμε ηρωικές στιγμές σήμερα ούτε υπάρχει κάτι για το οποίο πρέπει να είμαστε περήφανοι που επιτέλους κάνουμε.

Η βάναυση αύξηση της φορολογίας, η, με ύφος χωροφύλακα άλλων εποχών, εξόρμηση των εφοριακών για την πάταξη της φοροδιαφυγής, όταν τα φαινόμενα διαφθοράς εντοπίζονται πρώτα μέσα στην υπηρεσία τους, η περικοπή των μισθών και των συντάξεων με το άλλοθι της επιβολής αυτών των αποφάσεων από τις κακές, ξένες δυνάμεις, οι σπασμωδικές κινήσεις πανικού και οτιδήποτε άλλο βιώνει η Ελλάδα τους τελευταίους μήνες, δεν είναι σημάδια προόδου μίας κοινωνίας που έλαβε το μάθημα της και αποφάσισε, ώριμα, να κάνει μία νέα αρχή προς ένα σωστότερο δρόμο.

Είναι η υποχρεωτική επιλογή μίας χώρας που έφτασε στο χείλος του γκρεμού, εξαιτίας της έλλειψης οργάνωσης, λογικής, φαντασίας και ανθρώπινου δυναμικού σε καίριες πολιτικές θέσεις, που να κάνει τη δουλειά του με επαγγελματισμό και αυτοθυσία. Δεν είμαστε οι ήρωες της Ευρώπης. Είμαστε απλά ο πιο αδύναμος κρίκος. Και αν η κρίση έχει μία καλή πλευρά, αυτή είναι η ανάδειξη του πραγματικού βάθους του ‘ελληνικού προβλήματος’ και η ευκαιρία να ξεκινήσουμε την ουσιαστική αναζήτηση εύρεσης λύσης σε όλα τα επίπεδα.

Πριν βιαστούμε, όμως, να μπούμε στον απαραίτητο δρόμο των ουσιαστικών αλλαγών, ας μην ξεχνάμε πως σε αυτή τη φάση το καρκίνωμα που μας απειλεί είναι το χρέος μας και η αναχρηματοδότηση του και παρά τις όποιες προσπάθειες εξακολουθούμε να μην έχουμε μία ομάδα σούπερ ηρώων που να μας βοηθήσει να δώσουμε μία οριστική λύση σε αυτήν την άκρως προβληματική και επικίνδυνη κατάσταση.

Επειδή, όμως, η ιστορία έχει αποδείξει, πέρα από κάθε αμφιβολία, πως η Ελλάδα βρίσκει πάντα τον τρόπο να ξεπερνά τις κρίσεις, ίσως το πιο ελπιδοφόρο μήνυμα προς αυτήν την εξέλιξη να αναδύεται από μία σειρά γεγονότων που έλαβαν χώρα στα τελευταία χρόνια και τα οποία δίνουν, σήμερα, στη χώρα ένα πρωτοφανές χρηματοπιστωτικό διαπραγματευτικό χαρτί, το οποίο, αν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να βοηθήσει στην εύρεση ουσιαστικής λύσης και να συνδράμει ώστε η χώρα να πάψει να είναι ο πιο αδύναμος κρίκος της Ευρώπης. Θα παρουσιάσω όσα στοιχεία έχω στη διάθεση μου σχετικά με αυτό το καίριο θέμα σε επόμενο άρθρο το οποίο θα δημοσιευτεί πολύ σύντομα. Πάνος Παναγιώτου - διευθυντής ΕΚΤΑ, 3FVIP.com