Ο ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ ΔΙΑΝΟΗΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Της Μαίρης Καρά

Ο Μέγιστος Φιλόσοφος Αριστοτέλης γεννήθηκε το έτος 384 π.Χ. στα Αρχαία Στάγειρα της Χαλκιδικής. Ο πατέρας του ΝΙΚΟΜΑΧΟΣ ήταν γιατρός του βασιλιά της Μακεδονίας ΑΜΥΝΤΑ Γ΄, πατέρα του ΦΙΛΙΠΠΟΥ. Ο Νικόμαχος που είχε γράψει έξη βιβλία Ιατρικής κι ένα Φυσικής, θεωρούσε πρόγονό του τον ομηρικό ήρωα και γιατρό ΜΑΧΑΟΝΑ τον γιο του Ασκληπιού. Η Χαλκιδαία μητέρα του ΦΑΙΣΤΙΑΔΑ ανήκε κι αυτή - όπως και ο πατέρας του - στο γένος των ΑΣΚΛΗΠΙΑΔΩΝ.  Το ενδιαφέρον του Αριστοτέλη για την Βιολογία το απέκτησε απ' τον πατέρα του, καθώς οι Ασκληπιάδες συνήθιζαν, να διδάσκουν στα παιδιά τους από νεαρή ηλικία Ανατομία. Λέγεται δε πως ο Αριστοτέλης όταν ήταν μικρός, βοηθούσε και τον πατέρα του....

Οταν ορφάνεψε από πατέρα και μητέρα, την κηδεμονία του ανέλαβε ο φίλος του πατέρα του ΠΡΟΞΕΝΟΣ, που ήταν εγκατεστημένος στον Αταρνέα της μικρασιατικής Αιολίδας, απέναντι απ' την Λέσβο. Ο Πρόξενος που φρόντισε τον Αριστοτέλη σαν δικό του παιδί, τον έστειλε στην Αθήνα σε ηλικία 17 ετών (367 π.Χ.), για να γίνει μαθητής του ΠΛΑΤΩΝΑ.

Πραγματικά ο Αριστοτέλης σπούδασε στην Ακαδημία του Πλάτωνα για 20 ολόκληρα χρόνια (367-347), μέχρι την χρονιά δηλαδή που πέθανε ο δάσκαλός του. Στο περιβάλλον της Ακαδημίας άφηνε κατάπληκτους όλους και τον ίδιο τον δάσκαλό του, με την ευφυΐα και την φιλοπονία του. Ο Πλάτωνας τον ονόμαζε "νουν της διατριβής" και το σπίτι του "οίκον αναγνώστου". Το το 347 π.Χ. που πέθανε ο Πλάτων, προέκυψε θέμα διαδόχου στην διεύθυνση της Σχολής. Επικρατέστεροι για το αξίωμα ήταν οι τρεις καλύτεροι μαθητές του, ο Αριστοτέλης, ο ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ και οΣΠΕΥΣΙΠΠΟΣ.

Ο Αριστοτέλης τότε μαζί με τον Ξενοκράτη εγκατέλειψαν την Αθήνα κι εγκαταστάθηκαν στην Άσσο, πόλη της μικρασιατικής παραλίας, απέναντι απ' την Λέσβο. Την Άσσο κυβερνούσαν τότε δύο πλατωνικοί φιλόσοφοι, ο Έραστος και ο Κορίσκος, στους οποίους είχε χαρίσει την πόλη ο ηγεμόνας του Αταρνέα και παλιός μαθητής του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη ΕΡΜΙΑΣ.  Οι δύο φίλοι κυβερνήτες της Άσσου, είχαν ιδρύσει εκεί μια φιλοσοφική σχολή, ως παράρτημα της ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ.

Στην Άσσο ο Αριστοτέλης δίδαξε τρία χρόνια και μαζί με τους φίλους του κατόρθωσε ό,τι δεν είχε κατορθώσει ο Πλάτωνας. Συνδέθηκαν στενά με τον Ερμία και τον επηρέασαν, ώστε η τυραννία του να καταστεί ηπιότερη και δικαιότερη. Κι εκείνος προβλέποντας την εκστρατεία των Μακεδόνων στην Ασία, συμμάχησε με τον Φίλιππο. Αυτό όμως έγινε αιτία να τον συλλάβουν οι Πέρσες και να τον θανατώσουν με σταυρικό θάνατο. Τέτοιο τραγικό τέλος είχε ο τύραννος ΕΡΜΙΑΣ.

Το 345 π.Χ. ο Αριστοτέλης, ακολουθώντας την συμβουλή του μαθητή του ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΥ, πέρασε απέναντι στην Λέσβο κι εγκαταστάθηκε στην Μυτιλήνη, όπου έμεινε και δίδαξε μέχρι το 342 π.Χ. Εκεί παντρεύτηκε την ανιψιά και θετή κόρη του Ερμία την Πυθιάδα, απ' την οποία απέκτησε κόρη, που πήρε το όνομα της μητέρας της. Όταν πέθανε η πρώτη του γυναίκα συνδέθηκε αργότερα στην Αθήνα με την Σταγειρίτισσα Ερπυλλίδα, απ' την οποία απέκτησε έναν γιο, το ΝΙΚΟΜΑΧΟ.  

     Όταν ο Αριστοτέλης το 335 π.Χ. γύρισε στην Αθήνα ίδρυσε δική του φιλοσοφική Σχολή και για την εγκατάστασή της επέλεξε το Γυμνάσιο που λεγόταν και Λύκειο, ανάμεσα στον Λυκαβηττό και στον Ιλισό, κοντά στην πύλη του Διοχάρη. Εκεί υπήρχε άλσος αφιερωμένο στον Απόλλωνα και τις Μούσες. Με χρήματα που του έδωσε ο Αλέξανδρος, έχτισε μεγαλόπρεπα οικήματα και στοές, που ονομάζονταν "περίπατοι". Ίσως γι' αυτό τον λόγο η Σχολή του ονομάστηκε Περιπατητική Σχολή και οι μαθητές του φυσικά  περιπατητικοί ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ.

Ο μέγιστος των Φιλοσόφων οργάνωσε επιμελώς την Σχολή του στα πρότυπα της Πλατωνικής Ακαδημίας. Τα φιλοσοφικά μαθήματα για τους προχωρημένους μαθητές γίνονταν το πρωί ("εωθινός περίπατος") και για τους αρχάριους το απόγευμα ("περί το δειλινόν", "δειλινόςπερίπατος"). Η πρωινή διδασκαλία ήταν καθαρά φιλοσοφική ("ακροαματική"). Η απογευματινή διδασκαλία ήταν "ρητορική" και "εξωτερική".

Η Σχολή είχε μεγάλη βιβλιοθήκη και τόσο καλά οργανωμένη, ώστε αργότερα χρησίμευσε ως πρότυπο για την ίδρυση των βιβλιοθηκών τηςΑλεξάνδρειας και της Περγάμου. Ο πανεπιστήμων Αριστοτέλης μάζεψε χάρτες και όργανα χρήσιμα για την διδασκαλία των φυσικών μαθημάτων. Έτσι σύντομα η Σχολή έγινε περίφημο κέντρο επιστημονικής ΕΡΕΥΝΑΣ.  

Στα 13 χρόνια που έμεινε στην Αθήνα, δημιούργησε το μεγαλύτερο μέρος του έργου του, με όγκο και ποιοτική αξία που προκαλεί τον θαυμασμό και την απορία, πως σε τόσο λίγο χρόνο συγκέντρωσε και κατέγραψε τόσες πολλές πληροφορίες. Το 323 π.Χ. που πέθανε ο Αλέξανδρος, οι οπαδοί του αντιμακεδονικού κόμματος νόμισαν πως βρήκαν ευκαιρία στο πρόσωπο του Αριστοτέλη, να εκδικηθούν τους ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ.

Ο Ιεροφάντης Ευρυμέδοντας απ' το ιερατείο της Ελευσίνιας Δήμητρας και ο Δημόφιλος απ' την σχολή του Ισοκράτη, τον κατηγόρησαν για ασέβεια ("γραφή ασεβείας"), επειδή είχε ιδρύσει βωμό στον Ερμία, είχε γράψει τον ύμνο στην ΑΡΕΤΗ  και το επίγραμμα στον ανδριάντα του Ερμία, στους Δελφούς. Ο Αριστοτέλης κατάλαβε τα αληθινά κίνητρα και τις προθέσεις των μηνυτών του κι έφυγε για την Χαλκίδα, πριν γίνει η ΔΙΚΗ.   

Εκεί έμεινε στο σπίτι της μητέρας του με την δευτερη γυναίκα του την Ερπυλλίδα και με τα δύο του παιδιά, το Νικόμαχο και την Πυθιάδα, μέχρι τον θάνατό του μεταξύ πρώτης και εικοστής δευτέρας Οκτωβρίου του έτους 322 π.Χ. στην Χαλκίδα από στομαχικό νόσημα, μέσα σε θλίψη και μελαγχολία. Το σώμα του μεταφέρθηκε στα Στάγειρα, όπου θάφτηκε με εξαιρετικές τιμές. Οι συμπολίτες του τον ανακήρυξαν "οικιστή" της πόλης και έχτισαν βωμό στον τάφο του. Στην μνήμη του καθιέρωσαν τα "Αριστοτέλεια" κι ονόμασαν έναν μήνα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ.  

   Φεύγοντας απ' την Αθήνα είχε αφήσει διευθυντή της Σχολής τον μαθητή του Θεόφραστο, που τον έκρινε ως τον πιο κατάλληλο. Έτσι το πνευματικό ίδρυμα του Αριστοτέλη εξακολούθησε να ακτινοβολεί και μετά τον θάνατο του μεγάλου δασκάλου. Τα έργα του αναφέρονται σε πολλές επιστήμες, όπως Φυσική, Βιολογία, Ζωολογία, Μεταφυσική, Λογική, Ηθική, Ποίηση, Θέατρο, Μουσική, Ρητορική, Πολιτική και συνιστούν το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα στην ΔΥΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ.

Η περίοδος της ωριμότητάς του άρχισε με τις βιολογικές έρευνες και τα συμπεράσματά του αποτελούν μέχρι σήμερα την πρώτη συστηματοποίηση των βιολογικών φαινομένων στην Ευρώπη. Η σκέψη και οι διδασκαλίες του Αριστοτέλη - που συνοπτικά περιγράφονται με τον όρο Αριστοτελισμός - επηρέασαν για αιώνες την φιλοσοφική, θεολογική και επιστημονική σκέψη των λαών έως και τον ύστερο ΜΕΣΑΙΩΝΑ.